Er zijn veel interessante dingen voortgekomen uit de tegencultuurbeweging van de jaren ’60, niet de minste daarvan is psychedelische mode. Vóór de jaren zestig kon kleding tot op zekere hoogte nog steeds worden beschouwd als een soort zelfexpressie, maar lang niet op dezelfde manier als na de psychedelische beweging die werd aangewakkerd door LSD en paddo’s.
Deze middelen zorgden niet alleen voor een tijdelijke verandering in iemands bewustzijn. Ze leidden tot een volledige heropbouw van de menselijke psyche. De geest van de jaren 60, zwaar beladen door LSD zelf, was kleurrijk, vrolijk, avontuurlijk, erotisch en ongegeneerd vol zelfexpressie. De geest van LSD was een echte ‘mind-bender’ en bood een ervaring die alle grenzen en overtuigingen oploste die het wereldbeeld van de gebruiker bij elkaar hadden gehouden.
De psychedelische modebeweging probeerde de ervaring van een volslagen hallucinogene trip in een kledingstuk of outfit te capituleren. Dit betekende een aanzienlijke toename van de nadruk op lijnen, texturen en kleuren, evenals de relatie tussen deze elementen: sommige kleuren zouden vloeiend in elkaar overvloeien, andere zouden botsen en nevenschikking creëren.
Het eindresultaat was een stijl die vele andere stijlen bevatte. De psychedelische beweging moedigde zelfexpressie aan en dus alles van de nu beruchte trifecta van rastafari-kleuren tot de ingewikkeldheid van Indiase paisley of inheems met verf.
Psychedelische modetrends en prints – Wat maakt iets psychedelisch?
Verschillende psychedelische prints en tie-dye-mode werden steeds populairder toen psychonauten probeerden de trippy ervaring van LSD in kledingvorm te brengen.
Het is moeilijk om precies te definiëren wat een afdruk of een afbeelding psychedelisch maakt. Heldere kleuren en golvende vormen, zeker, maar waar kan je een helder en golvend beeld onderscheiden van een psychedelisch beeld?
De psychedelische ervaring wordt gekenmerkt door intense visuele vervormingen. Mensen ervaren een verhoogde waardering voor kleur en vormen en merken vaak dat ze in elkaar overlopen. De grens tussen objecten begint te vervagen, waardoor een effect ontstaat waardoor de wereld lijkt op één groot, verbonden object.
Er zijn een aantal dingen die kunnen bijdragen aan kleding die past bij de psychedelische werking, waaronder:
- Het gebruik van tactiele stoffen die interessante of geruststellende sensaties op de huid veroorzaken
- Het gebruik van vloeiende vormen om het oplossen van grenzen weer te geven die mensen ervaren in het midden van een psychedelische ervaring
- Het gebruik van provocerende of opvallende patronen
- Het toe-eigenen van verschillende culturele ontwerpen wordt ook als ‘psychedelisch’ beschouwd, zo hebben hindoeïstische prints hun weg gevonden naar een aantal populaire psychedelische modeontwerpen
- De toepassing van bepaalde beeldtechnieken om caleidoscopische, smeltende of gebroken beelden te produceren, vooral in verband met de vervorming van licht
De psychedelische mode werd gedeeltelijk geholpen door de opkomende op-art die in het begin van de jaren 60 populair was geworden. Op-art maakte gebruik van veel geometrische patronen en schommelingen waardoor de algemene bevolking zich mentaal kon voorbereiden op de levendige aanval die psychedelische mode was.
De geboorte van Tie-Dye
Tie-dye is één van de meest iconische aspecten van psychedelische mode. Dit type print, gekenmerkt door de levendige kleuren en prachtige patronen, kan gemakkelijk worden gemaakt op het hoogtepunt van een psychedelische trip met slechts een paar uitrustingen: een T-shirt (of wat stof), wat touw of elastiekjes, en wat gekleurde textielverf (bonuspunten als de kleurstof is gemaakt van volledig natuurlijke ingrediënten zoals kurkuma of kleurstofpaddenstoelen).
Tie-dye was een onderdeel van een ander klein onderdeel van de LSD-beweging die handwerk eenvoudigweg vermengde met kleding. Mensen hielden ervan om psychedelica te gebruiken en vervolgens verschillende dingen in hun kleding te integreren. Dit kan betekenen dat ze natuurlijke materialen, zoals bladeren en takken, in hun haar dragen, of stenen en edelstenen aan hun kleding bevestigen.
Kunst, muziek & kleding
In de jaren zestig gebeurde er veel. Er was een ongekende explosie van kunst, muziek en cultuur. Het verweven van deze verschillende modaliteiten droegen allemaal bij aan de geboorte van psychedelische mode.
Muzikanten dienden vaak als model voor psychedelische individuen, en het werd steeds populairder voor kleding om de naam – en kunst – van bands te dragen, waardoor de grens tussen kunst en mode werd overschreden.
Van pop-art muziek was bekend dat het mensen aanmoedigde om heldere en levendige kleding te dragen. Dit ging goed samen met het heldere en kleurrijke motief van de hippies die voorop liepen in de tegencultuurbeweging.
De tweede helft van de jaren 60
In de tweede helft van de jaren zestig werd psychedelische mode een vaste waarde. Het was nog niet helemaal mainstream, maar het werd zeker steeds meer geaccepteerd en meer invloeden begonnen de modescene te beïnvloeden.
Diana Dew toonde bijvoorbeeld in 1966 een psychedelische jurk in de boetiek in Manhattan, bekend als Paraphernalia. De jurk was verlicht en kon worden geactiveerd door de persoon die hem droeg aan te raken. Het kon verder worden aangepast aan het ritme van de soundtrack die op dat moment werd afgespeeld.
Andere mode-iconen, zoals Yves Saint Laurent, droegen psychedelische kleding om de trend populair te maken. De bruidsjurk van Saint Laurent presenteerde een flitsende gloeiende bloem en liet zien dat lichten en kleuren iedereen er goed uit kunnen laten zien.
Tegen het einde van de generatie raakte psychedelische mode stevig geïntegreerd in de mainstream. Zelfs high-end boetieks in New York begonnen hun klanten tie-dye-mode aan te bieden.
De onvermijdelijke ondergang
Toen marketeers begonnen te profiteren van de winst die gemaakt kon worden met de psychedelische beweging, begonnen ze kleding als ‘psychedelica’ te bestempelen om ervoor te zorgen dat ze beter zouden verkopen. Dit leidde tot een verwatering van de psychedelische mode, waardoor deze eerst overbelicht raakte en vervolgens langzaam uitdoofde.
Dit kwam mede door de veranderingen waarmee de tegencultuurbeweging werd geconfronteerd. Naarmate psychedelica minder geaccepteerd werden in de samenleving, werd psychedelische mode minder een verkoopfunctie. Er was een vernieuwing in de jaren tachtig en psychedelische mode is nooit helemaal verdwenen, maar het moet nog opduiken op dezelfde manier als in de jaren zestig.
Conclusie
Psychedelische mode kwam het meest voor tijdens de late jaren zestig. Dit tijdperk was sterk geïnspireerd door psychedelische drugs zoals LSD en paddo’s, en mensen die floreerden in de tegencultuur wilden hun ervaringen uiten door kleding te maken die de psychedelische ervaring uitdrukte.
Tegenwoordig kan psychedelische kleding op veel plaatsen worden gekocht, maar het neemt niet dezelfde mainstream-ruimte in als in de late jaren ’60. Het lijdt echter geen twijfel dat het een vaste plek heeft veroverd in de modewereld.
